Dit is de titel van een artikel in Het Parool van zaterdag 7 maart. Een nieuw fietskruispunt in Amsterdam schept verwarring, en wordt vergeleken met een Mondriaan met een vleugje Esscher. Wat kan een human factors specialist hier nu aan doen? Een korte observatie bevestigt 2 zaken: het is een druk en complex kruispunt, en de bijdrage van de lijnen is in ieder geval niet positief.

We zien stopstrepen, haaientanden, heuvelstrepen, zebrapaden en een vrijhoudvak. Kern van het probleem is dat er twee tweerichtingsfietspaden elkaar kruisen, als onderdeel van groot verkeerskruispunt. Maar goed laten we de oplossing simpel houden, en niet direct alle fietspaden verplaatsen. Principiële oplossing zou zijn om de verkeerslichten (ook) voor het zebrapad te zetten, dan houd je het kruispunt vrij. Maar dat doet geen recht aan het Amsterdamse fietsgedrag. Bij oversteek naar links over de Prins Hendrikkade respecteren de meeste fietsers de lichten nog wel: het is er zo druk met auto’s dat het leven op het spel staat. Rechtdoor is men meer geneigd door te rijden, hoewel een behoorlijk percentage wel degelijk stopt voor rood. Fietsers die op het fietskruispunt linksaf of rechtsaf willen, zullen niet geneigd zijn om te wachten voor stoplichten die voor de zebrapaden zijn geplaatst.

De heuvelstrepen – de afwisselend korte en lange strepen – waarschuwen voor een verhoogd wegdek met als doel de snelheid te laten verminderen. Nou deze verhoging staat in geen verhouding tot de meeste ‘normale’ tegelfietspaden. Het is een heerlijke glooiing. Kortom, geen functie.

Dan de haaientanden: die hebben slechts symbolische waarde. Als een fietser van rechts op de foto het stoplicht links op groen ziet staan, zal hij gas willen geven. Helaas vertellen de haaientanden dat hij fietsers van rechts en van links voor moet laten gaan. Dat is wachten op ‘discussies’. Degenen die wel stoppen blokkeren daarmee het zebrapad: weer andere ‘discussies’. Overigens zien we verderop langs ditzelfde fietspad dat de haaientanden niet consequent zijn toegepast.

Het vrijhoudvak heeft m.i. wel een functie: het attendeert erop dat daar gaan wachten niet de bedoeling is, terwijl de verkeerssituatie dat niet per se direct hoeft duidelijk te maken. Maar als je daar niet mag staan, moet er wel een alternatief zijn. De plekken voor de stoplichten zijn klein, en snel vol. En aan de andere kant van het vrijhoudvak blokkeer je weer het zebrapad.

Hoe kan het dan beter? Geef meer ruimte om je op te kunnen stellen zonder anderen te hinderen. En laat verkeerstekens en regels die geen functie hebben maar achterwege. Het is sowieso bijna onmogelijk om alle signalen die bij het naderen van dit kruispunt op je afkomen waar te nemen en (goed) te interpreteren. Een beetje photoshoppen leidt dan tot dit plaatje. De zebrapaden zijn wat smaller gemaakt, waardoor er meer vrije opstelruimte voor fietsers komt, en overbodige strepen zijn weggehaald. Zullen we dit eens proberen?

Op een spoorwegovergang in Bilthoven waar veel problemen optraden, heeft INTERGO op basis van een goede analyse een nieuw ontwerp gemaakt. Sinds dit ontwerp is toegepast zijn ons geen klachten meer bekend. Lees hier meer over dit project.

11 maart 2015 – door drs Richard van der Weide EurErg