De Inspectie gezondheidszorg heeft zojuist een twintigtal softwareproducten als medisch hulpmiddel onderzocht, voor inzicht in de mate waarin de producten met CE-markering voldoen aan de wet op de medische hulpmiddelen.  Dat rapport is hier te downloaden.

Medische hulpmiddelen en dus ook EVS moet ‘ergonomisch’ zijn.

Volgens de Europese richtlijn 93/42/EEG dienen hulpmiddelen zodanig te zijn ontworpen en vervaardigd dat ook risico’s van foutief gebruik – als gevolg van de ergonomische eigenschappen van het hulpmiddel en de omgeving waarin het hulpmiddel wordt gebruikt – zoveel mogelijk worden beperkt en dat rekening is gehouden met de kennis, ervaring en opleiding van de gebruikers. Een elektronisch voorschrijf systeem (EVS) is een medisch hulpmiddel. Het is een deel van een beslissingsondersteunend systeem met suggesties voor het voorschrijven van medicatie en therapie aan patiënten. Het systeem baseert zich op patiëntgegevens, de diagnose en een lijst met geneesmiddelen die horen bij een bepaalde diagnose (formularium). Zo houdt het systeem rekening met contra-indicaties en aangepaste dosering in verband met kenmerken van de patiënt.
Ergonomie gaat over effectiviteit én efficiëntie. Helpt het systeem de gebruiker echt en werkt het vlot en soepel? In andere sectoren, zoals de chemische industrie of bij telefonische help-desks, is het gebruikelijk en winstgevend om zorgvuldig te kijken naar de interactie met ondersteunende systemen. Geschikte momenten voor inbreng van ergonomie zijn de samenstelling van een programma van eisen voor het nieuwe medische hulpmiddel of, later, tijdens de uitvoering van de prospectieve risico-analyse.

Is uw EVS ergonomisch?

Het doel van het EVS is om de receptuur in beginsel beter leesbaar te maken, voor iedereen beschikbaar en de gebruiker te ondersteunen in zijn beslissingen omtrent medicatie en therapie. Zo draagt het bij aan de patiëntveiligheid. Echter, een lees- of typefout is snel gemaakt en zo’n systeem kan ook leiden tot juist moeilijkere
besluitvorming. Op basis van illustraties van momenteel verkrijgbare EVS-systemen en ervaringen met het effect van zorgvuldig ontworpen interfaces, op plaatsen waar elke seconde telt, lijken onderstaande items interessant voor een verdere verkenning.

• EVS geschikt voor u? En ook voor uw collega met ander specialisme? Past de opzet van de tabbladen, vensters en invulvelden echt bij uw denk- en werkwijze? Denkt elke gebruiker in ICPC-coderingen of ook wel eens in diagnoses? Denkt u in alfabetische volgorde van medicijnen of in medicijnklassen? Invulvelden die voor een andere gebruiker relevant zijn, worden snel overgeslagen, met wat pech na onnodige muisklikken of tabtoets-bediening.
• Bent u echt de baas? Ofwel u kunt alle acties van het systeem voorspellen en bent nooit verrast. Elke actie die u opstart kunt u – bij nader inzien – ook even gemakkelijk ongedaan maken. En bent u zich altijd bewust van de status van het systeem, waar het mee bezig is, ook als u tussendoor wordt afgeleid?
• Hoewel u zich zo gemakkelijk voegt naar de grillen van een systeem: is uw hulpmiddel u echt handig tot hulp? Niet telkens, standaard, vragen bevestigend hoeven te beantwoorden, met de cursor standaard bij de ‘OK’-knop of hoeven te scrollen en schuiven met subvensters.
• Leesfouten zijn ook digitaal gauw gemaakt. TEKST IN HOOFDLETTERS LEEST MOEIZAMER dan tekst in kleine letters. Het menselijk brein herkent gemakkelijker patronen van letters met ‘stokken en staarten’ dan van hoofdletters met hetzelfde vierkante uiterlijk. In lettertype arial bijvoorbeeld lijken de letters l (L), de hoofdletter I (i) én het getal 1.  Afhankelijk van de tekengrootte lijken de 5 en de 6 en of de letter B en het getal 8 ook erg op elkaar. Een ongelukkige combinatie van resoluties van monitor en software leidt tot een wazig beeld. En tot slot draagt sober kleurgebruik, zonder felle kleuren en bedrijfslogo’s bij aan concentratie.

U heeft zich vast afgevraagd waarom in dit blog plaatjes van Wally staan (Handford, 1987 en later)? Dat is omdat we weten dat als u bepaalde informatie nodig heeft, het prettig is als dat gemakkelijk gaat en dat u niet afgeleid moet worden. Zo ziet u snel door de passagiers de Wally.

10 januari 2014 – door drs Kirsten Schreibers EurErg